Tworzyański Tomir „Borsuk”, „Abdank”.

Urodzony 17 września 1912 r. w Sosnowcu. Syn Bohdana Józefa Tworzyańskiego (1882-1942) i Natalii z d. Fabickiej (1891-1943). Naukę w koneckim gimnazjum im. św. Stanisława Kostki rozpoczął w 1923 r. W 1926 r. został harcerzem I KDH, a w latach 1930-1932 był drużynowym II KDH. Działał aktywnie w kółku polonistycznym i pisał artykuły do pisma młodzieżowego „Młoda Myśl”.

Po otrzymaniu świadectwa maturalnego w 1931 r. rozpoczął studia na Wydziale Prawa w Warszawie, a później w Poznaniu.

We wrześniu 1939 r. brał udział w obronie stolicy. Po kapitulacji Warszawy wrócił do rodzinnego domu znajdującego się na Koczwarze k. Końskich. Na początku okupacji po skontaktowaniu się z kpt. Janem Stoińskim ps. „Górski” i Janem Wypiórkiewiczem ps. „Scaevola” rozpoczął działalność konspiracyjną pod pseudonimem „Borsuk” i „Abdank”. W Komendzie Obwodu AK Końskie został mianowany w 1940 r. szefem referatu VI – BIP (biuro informacji i propagandy). Zorganizował radiową stację nasłuchową, zbierał informacje z zagranicy. Był też naczelnym redaktorem lokalnego biuletynu „Sprawy Polskie”. Pismo przyczyniło się nie tylko do informowania żołnierzy AK, ale i społeczeństwa o wydarzeniach na frontach i do podtrzymywania ich na duchu. Wprowadził od dawna planowaną akcję walki psychologicznej z okupantem i rozsyłał ostrzeżenia do niektórych Niemców, grożąc im karą śmierci, jeśli nie zaprzestaną prześladowania ludności.

W dniu 31 października 1942 r. przyjechał do domu Tworzyańskich na Koczwarę radiooperator Komendy Głównej i rozpoczął komunikację szyfrową z Londynem. W nocy 1/2 listopada 1942 r. Niemcy otoczyli dom Tworzyańskich. Wywiązała się walka. Bratu Tomira – Bojomirowi „Ostoi”, Stanisławowi Białeckiemu „Scaevoli II” i radiotelegrafiście udało się uciec. Tomir zginął od kuli gestapowca. W domu pozostała także ciężko ranna matka Natalia, przewieziona później do więzienia w Końskich, a następnie do Radomia. Tej samej nocy, na tzw. „Budowie” zginął kpt. Jan Stoiński „Górski”.

Ciała Tomira Tworzyańskiego i Jana Stoińskiego, pod osłoną nocy, zostały pochowane pod cmentarnym murem we wspólnej mogile. Po wojnie Zarząd Oddziału Powiatowego Związku Nauczycielstwa Polskiego, którego przed wojną Jan Stoiński był aktywnym członkiem, zajął się wspólnie z rodzinami poległych wystawieniem nagrobków na cmentarzu.

Podporucznik Tomir Tworzyański został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Walecznych.

Źródła:

• Borzobohaty W., „Jodła”. Okręg Radomsko-Kielecki ZWZ–AK 1939–1945, Warszawa 1988.
• Dokumenty do dziejów Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”, wstęp, wybór i oprac. Marek Jedynak, Kielce–Kraków 2014.
• Faworski B., Konecka nekropolia. Znaki czasu 1939-1945, Cz. 1, Końskie-Kielce  2011.
• Jedynak M., Niezależni kombatanci w PRL. Środowisko Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej „Ponury”–„Nurt” (1957–1989), Kielce–Kraków 2014.
• Kacperski B., Wroniszewski J.Z., Końskie i powiat konecki 1939 – 1945. Cz. 3, Konspiracja konecka 1939-1943, Końskie 2005.
• Kacperski B., Wroniszewski J.Z., Końskie i powiat konecki 1939 – 1945. Cz. 4, Konspiracja konecka 1943-1945, Końskie 2006.
• Kacperski B., Wroniszewski J.Z., Końskie i powiat konecki 1939 – 1945. Cz. 5, Konspiracja konecka 1939-1945. Struktury terenowe : podobwody i placówki, Końskie 2007.
• Kacperski B., Wroniszewski J.Z., Wroniszewski J.K., Końskie i powiat konecki 1939 – 1945. Cz. 6, Konecka księga pamięci, Końskie 2008.
• Polak J., Gimnazjum i liceum ogólnokształcące w Końskich, Końskie 1992.
• Polak J., Por. Bohdan Tworzyański harcmistrz – senior ZHP, „Tygodnik Konecki” 1997, nr 32.
• Polak J., Por. Bohdan Tworzyański harcmistrz – senior ZHP, cz. 2, „Tygodnik Konecki” 1997, nr 33.
• Sasal–Sadowska H., W poszumie lasów koneckich. Tajne nauczanie, walka, martyrologia nauczycieli i młodzieży w powiecie koneckim w okresie okupacji 1939-1945, Kraków-Wrocław 1983.
• Tomir Tworzyański. Nota biograficzna, oprac. bratanek Bohdan Tworzyański (październik 2018), mps w archiwum BPMiG Końskie.
• Tworzyański B., Tak jak pamiętam. AK – Ziemia Konecka i Nowogródzka 1939-1945,  Warszawa 1995.
• Wszystko, co nasze…, pod. red. A. Brzozowicza, J. Surmaczyń­skiego, Warszawa 2001.
• Grobonet. Końskie. Cmentarz Parafialny, źródło: http://konskie36.artlookgallery.com/grobonet/start.php?id=detale&idg=12678&inni=0&cinki=5