Piwowarczyk Antoni „Wąsowicz”

Antoni Piwowarczyk urodził się 15 września 1910 r. w Kornicy k. Końskich, zmarł 26 września 2009 r. w Warszawie. Żołnierz Batalionów Chłopskich, generał brygady Wojska Polskiego.

Szkołę powszechną i średnią ukończył w Końskich, a w Cieszynie Wyższą Szkołę Gospodarstwa Wiejskiego (1929-1932). Od 1934 r. był członkiem Stronnictwa Ludowego. W Warszawie związał się z Chłopską Organizacją Wolności „Racławice”.

W marcu 1939 r. zmobilizowano go do 132 pp w Modlinie (później w 32 pp ze składu 8 DP Armii „Modlin”). We wrześniu 1939 r. wziął udział jako dowódca plutonu w bitwie pod Mławą. Walczył w obronie Twierdzy Modlin. Podczas walk został ranny w rękę. 28 września 1939 r. dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w obozie jenieckim w Działdowie. Po zwolnieniu z niewoli, zgodnie z warunkami honorowej kapitulacji Modlina, po 2 miesiącach wrócił na początku listopada 1939 r. w rodzinne strony do Kornicy.

Jeszcze w Warszawie spotkał się z przedstawicielami organizacji „Racławice” i został wyznaczony do kierowniczej „trójki” tej organizacji w woje­wództwie kieleckim. W marcu 1940 r. „Racławice” weszły do SL „Roch”, a następnie do Batalionów Chłopskich. Tworzył struktury konspiracyjne BCh, a po scaleniu – Armii Krajowej. Przez pięć lat okupacji posługiwał się pseudoni­mami: „Bryła”, „Piotr”, „Wąsowicz”. Po bezkonfliktowym połączeniu w 1943 r. swojego oddziału z Armią Krajową został zastępcą komendanta Obwodu AK Końskie. Był jednym z nielicznych komendantów BCh, który w 1943 r. zrealizował umowę scaleniową BCh i AK, wprowadza­jąc do połączo­nej organizacji 13 plutonów, liczących 739 żołnierzy oraz posiadane uzbrojenie.

We wrześniu 1943 r. udało mu się uniknąć aresztowania w trakcie obławy na wieś Kornica, która stanowiła silny ośrodek konspiracyjny. Pacyfikacja Kornicy rozpoczęła się 16 września 1943 r. Wśród 22 aresztowanych znalazł się brat Antoniego – Ludwik. Wraz z 15 członkami ruchu oporu Ludwik został rozstrzelany na terenie Obozu Ćwiczeń w Baryczy.

Wiosną 1944 r. „Wąsowicz” zorganizował przy oddziale „Szarego” kursy szkoleniowe dowódców plutonów i kompanii pod kątem potrzeb plano­wanego do utworzenia Koneckiego Pułku Piechoty AK. Oddział, który tworzył się pod dowódz­twem Piwowarczyka miał przejąć funkcje dywersyjne zgrupowań partyzanckich. Jego oddział stał się jednostką kadrową, na bazie której nastąpiła mobilizacja żołnierzy ruchu oporu z powiatu koneckiego.

Akcja „Burza” i marsz na pomoc walczącej Warszawie to najpięk­niej­sze karty wojennej biografii Antoniego Piwowarczyka. Od koncentracji w sierpniu w rejonie Długa Brzezina w powiecie przysuskim, aż do listopada 1944 r. wykazał się talentem jako dobry organizator, doświadczony dowódca i dzielny partyzant. Ostatecznie „Wąsowicz” objął dowództwo skadrowanego I batalionu 3 pp leg. AK w sile ok. 150 ludzi, który wszedł w skład grupy „Szarego”. Na początku listopada (4 i 5 XI 1944 r.) dowodzony przez niego I batalion został otoczony w niemieckiej obławie w lasach niekłańskich. Podczas wycofywania się z Chlewisk w kierunku Niekłania stoczył wraz z grupą „Szarego” dużą bitwę z oddziałami SS i Kałmuków.

Na przełomie lat 1943 i 1944 współtworzył tajny Uniwersytet Ludowy w Kornicy, prowadzony do stycznia 1945 r. Zimą 1945 r. A. Piwowarczyka powołano do wojska. Nie był on jednak typem zawodowego oficera i po zakoń­czeniu działań wojennych wystąpił z wnioskiem o przeniesienie do rezerwy.

Po powrocie do Końskich został wybrany na miejscowego prezesa PSL. Pełnił również funkcję prezesa Zarządu Wojewódzkiego ZMW „Wici” w Łodzi, a także dyrektora Spółdzielni Rolniczo-Handlowej.

Dla władz komunistycznych był bardzo aktywnym, a przez to kłopotliwym, działaczem „mikołajczykowskiego” PSL-u. Został oskarżony i aresztowany za „wewnętrzną działalność szpiegowską”. Wojskowy Sąd Rejonowy w Łodzi skazał go z art. 7 małego kodeksu karnego WP na wieloletnie więzienie, pozbawienie praw obywatelskich, stopnia wojskowego, odznaczeń i przepadek mienia. Więziony w latach 1948-1954, został zrehabilitowany w 1959 r., mimo to jeszcze przez następne 14 lat figurował w rejestrze skazanych i był uznawany za wroga ustroju socjalistycznego. Po wyjściu z więzienia podzielił losy większości szykano­wanych działaczy ludowych, którzy nie mogli znaleźć pracy. Istotna zmiana w jego życiu nastąpiła dopiero w 1958 r., kiedy zaczął pracować jako kierownik działu w Centralnym Związku Kółek Rolniczych w Warszawie. Na emeryturze brał aktywny udział w życiu kombatanckim, otoczony szacunkiem w całej Polsce, w rodzinnej Kornicy i na Ziemi Koneckiej.

W 1990 r. Antoni Piwowarczyk uzyskał Honorowe Obywatelstwo Gminy Końskie Uchwałą Nr IV/27/90 Rady Miejskiej w Końskich z dnia 9 sierpnia 1990 r. Dnia 15 sierpnia 2008 r. został awansowany z listy weteranów II wojny światowej do stopnia generała brygady.

Zmarł 26 września 2009 r. w Warszawie, a państwowy pogrzeb miał miejsce 5 października 2009 r. na Wojskowych Powązkach.

Odznaczenia:

• Srebrny Krzyż Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych
• Krzyż Armii Krajowej
• Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami

31 lipca 2011 r. na cmentarzu w Końskich została wmurowana tablica upamiętniająca gen. Antoniego Piwowarczyka.

15 października 2016 r. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 2 w Końskich otrzymał imię generała Antoniego Piwowarczyka.

Źródła:

• Borzobohaty W., „Jodła”. Okręg Radomsko-Kielecki ZWZ–AK 1939–1945, Warszawa 1988.
• Kacperski B., Wroniszewski J.Z., Końskie i powiat konecki 1939 – 1945. Cz. 3, Konspiracja konecka 1939-1943, Końskie 2005.
• Kacperski B., Wroniszewski J.Z., Końskie i powiat konecki 1939 – 1945. Cz. 4, Konspiracja konecka 1943-1945, Końskie 2006.
• Zuber R., Kornica, aresztowania 16 września 1943 i tragiczne następstwa. Barycz, historia krzyża na miejscu egzekucji [w:] końskie.org.pl, źródło: https://www.konskie.org.pl/2014/02/kornica-aresztowania-16-wrzesnia-1943-i.html#more