Kwietniewska Leokadia „Lidka”

Urodziła się 16 września 1911 r. w Czerwonym Moście k. Końskich jako córka Szymona Stachurskiego i Anastazji z Niewęgłowskich. W 1934 r. wyszła za mąż za Zygmunta Kwietniewskiego, zasłużonego dla Ziemi Koneckiej krajoznawcy, opiekuna zabytków i znakomitego pszczelarza. Całe swoje życie poświęciła Końskim.

Od 1928 r. uczęszczała do Żeńskiego Gimnazjum Filologicznego Cecylii Juszczakiewiczowej, a po jego likwidacji pobierała prywatne nauki w zakresie szkoły średniej. Od 1931 r. pracowała w Powiatowej Komendzie Przysposobienia Wojskowego 25 pp jako instruktorka przysposobienia wojskowego i wychowania fizycznego. Między innymi prowadziła ćwiczenia z drużynami kobiecymi w Państwowej Fabryce Amunicji w Skarżysku–Kamiennej. W 1932 r. założyła i prowadziła kobiecą drużynę Związku Strzeleckiego. Równocześnie prowadziła drużynę samarytańską w koneckiej straży pożarnej, ukierunkowaną na działania opiekuńcze i udzielanie pomocy potrzebującym. Do tych zadań przygotowywała się na wielotygodniowych specjalistycznych kursach instruktorów sanitarnych Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej oraz kursach samarytańskich. W wyniku tego oraz samodoskonalenia się uzyskała wysokie kompetencje sanitarne, opiekuńcze i ratownictwa medycznego. Z wielkim poświęceniem i ofiarnością wykorzystywała je podczas II wojny światowej. Będąc zaprzysiężoną w strukturach konspiracyjnych ZWZ i AK pod pseudonimem „Lidka” niosła pomoc rannym i chorym partyzantom. Rozpoczęła tę działalność już na początku 1940 r. Sanitarną pomoc świadczyła z narażeniem życia, podobnie jak przy przenoszeniu meldunków i rozkazów, pełniąc rolę łączniczki. Pod altaną w jej ogrodzie na Starym Młynie znajdował się ukryty bunkier, w którym przechowywała broń partyzantów, a bywało, że kurowali się tam niektórzy z nich. Sama też posiadała broń osobistą. Udzielała także pomocy medycznej jeńcom zbiegłym z obozu jenieckiego na tzw. „Budowie” w Końskich oraz ludności Rogowa, Starego Młyna i Końskich. Bezinteresowną pomoc dla ludności Końskich i okolic w nagłych wypadkach i w chorobach kontynuo­wała po wojnie. Aby ułatwić dostęp do pomocy medycznej w 1947 r. założyła w Starym Młynie punkt sanitarny, wówczas zwany Stacją Wiejską oraz Koło Polskiego Czerwonego Krzyża. W tymże roku zorganizowała i prowadziła sześciomiesięczny, pierwszy kurs pielęgniarski, na którym uzyskało kwalifikacje zawo­dowe 30 kobiet i 3 mężczyzn. W latach 1949 – 1951 pełniła funkcję instruktorki PCK na powiat konecki.

Od 1949 r. pracowała jako nauczycielka higieny oraz higienistka w Państwowym Koedukacyjnym Liceum Spółdzielczym i Gimnazjum Handlowym, Liceum Pedagogicznym i Publicznej Średniej Szkole Zawodowej. Jednocześnie podjęła pracę w Okręgowym Związku Cechów, późniejszym Cechu Rzemiosł Różnych. Jako kierownik biura organizowała załatwianie spraw i rozwiązywanie różnorodnych problemów, przyczyniając się do tworzenia warunków funkcjonowa­nia rzemiosła.

Nie ustawała w działalności społecznej. W 1945 r. wstąpiła do Ligi Kobiet, obejmując w 1948 r. funkcję wiceprzewodniczącej koła.

W 1970 r. rozpoczęła działalność w koneckim Oddziale Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, koncentrując ją od roku 1972 na ochronie zabytków. W 1976 r. organizowała i była kierownikiem pierwszego turystycznego „Rajdu Bab”. W 1978 r. została strażnikiem ochrony przyrody, traktując ją jako istotny składnik przestrzeni krajoznawczej i historycznej. Pełniła funkcję sekretarza, a następnie przewodniczącej oddziałowej Komisji Opieki nad Zabytkami. Ruch ochrony zabytków i popularyzacji opieki nad zabytkami był wówczas niezwykle rozwinięty. Komisja skupiała ponad 80 członków, będąc jedną z największych w kraju. Leokadia Kwietniewska prowadziła bogatą, wielokierunkową działalność. Podejmowała interwencje związane z ratowaniem zabytków oraz składała liczne wnioski i propozycje działań do władz administracyjnych i politycznych.

Współorganizowała w różnych miejscowościach powiatu koneckiego coroczne sejmiki opieki nad zabytkami. Doskonaliła znajomość historii, walorów i wartości historyczno–architektonicznych obiektów zabytkowych. Organizowała wycieczki do innych regionów kraju dla poznawania tamtejszych zabytków i problemów związanych z ich ochroną i utrzymaniem.

Znaczącym osiągnięciem prowadzonej przez nią komisji było oznakowanie obiektów zabytkowych w Końskich trwałymi i estetycznymi tablicami zawierającymi zwięzłe informacje o rodzaju zabytku, czasie jego powstania i ważniejszych elementach architektonicznych. Końskie były wówczas jedynym miastem w woje­wództwie posiadającym tak oznakowane zabytki. Część z tych tablic dotrwała do dnia dzisiejszego, spełniając swoją informacyjno-edukacyjną rolę.

Leokadia Kwietniewska była bardzo otwarta na ludzi, wrażliwa na ich problemy i chętna do świadczenia pomocy. Za zasługi w walce z okupantem, pracę zawodową i aktywną działalność społeczną została wielokrotnie odznaczona i wyróżniona.

Zmarła 15 września 1978 r. Spoczywa wraz z mężem Zygmuntem w rodzinnym grobowcu na cmentarzu parafialnym w Końskich.

Odznaczenia i wyróżnienia:

• Krzyż Partyzancki (1976)
• Medal Zwycięstwa i Wolności (1945)
• Odznaka Grunwaldzka (1972)
• Złota Odznaka „Za opiekę nad zabytkami” (1976)
• Odznaka „Za Zasługi dla Kielecczyzny” (1975)
• Złota Honorowa Odznaka Ligi Kobiet (1974)
• Srebrna Odznaka Honorowa PTTK
• Nagrody Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Kielcach

Źródła:

• Pasek W., Krajoznawcy Ziemi Koneckiej, Kielce-Końskie 2008.
• Notatka biograficzna sporządzona przez Stanisława Cisaka w październiku 2018 r., w zbiorach autora.
• Dokumenty archiwum rodzinnego córki Marzenny Kwietniewskiej-Cisak.
• Wywiad z p. Marzenną Kwietniewską-Cisak, córką Leokadii Kwietniewskiej – listopad 2018 r.