Urodził się 16 listopada 1927 r. w Dąbrowie Górniczej jako syn Antoniego i Jadwigi z d. Rajchel. Ojciec był nauczycielem – polonistą, społecznikiem, regionalistą, zaangażowanym w korespondencje prasowe, radiowe itp. W kampa­nii wrześniowej szlak bojowy zaprowadził go na Roztocze, później trafił do niewoli radzieckiej, a następnie przebywał na terenach Zagłębia wcielonych do Rzeszy. Po wojnie pracował w Zabrzu, gdzie otrzymał nakaz władz oświatowych do tworzenia szkolnictwa polskiego na terenie odzyskanego Śląska, dyrektor i nauczyciel w Zabrzu-Biskupicach.

Andrzej Grajpel ukończył szkołę powszechną tuż przed wojną. Aby uniknąć przymusowego wcielenia do armii niemieckiej, rozpoczął pracę w kopalni „Mars”, co uchroniło go przed założeniem hitlerowskiego munduru. Maturę zdał w 1947 r. w Państwowym Gimnazjum i Liceum dla Dorosłych w Zabrzu. Był absolwentem Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Krakowie (dyplom w 1952 r.). Podczas studiów odbywał praktyki w szpitalu w Sandomierzu. Ukończył dwie specjalizacje: I st. w zakresie chirurgii ogólnej (1961 r.) oraz II st. w zakresie ortopedii (1970 r.). Po studiach został skierowany do pracy na prowincji, w dość uciążliwych warunkach. Codzienne niedogodności przysparzały mu wielu trudności, ale jednocześnie wykształciły wszechstronne umiejętności medyczne, z których był później znany. W latach 1953-1957 był kierownikiem ośrodka zdrowia w Ulanowie i lekarzem w Szpitalu Powiatowym i Przychodni Obwodowej w Nisku, dodatkowo do 31.07.1957 r. prowadził Izbę Chirurgiczną i Izbę Porodową w Ulanowie (pow. Nisko). Następnie od 01.09.1957 r. do 31.03.1958 r. był lekarzem ośrodka zdrowia w Czarnolesie (pow. zwoleński).

Od marca 1958 r. związany był z Końskimi i koneckim szpitalem powiatowym, gdzie do końca lipca 1982 r. był zatrudniony jako lekarz na Oddziale Chirurgicznym i pełnił funkcję kierownika Przychodni Obwodowej. Następnie od początku sierpnia 1982 r. został kierownikiem Poradni Urazowo-Ortopedycznej i Chirurgicznej. Ponadto był Przewodniczącym Komisji Lekarskiej przy Przychodni Obwodowej szpitala. Udzielał się też na gruncie społecznym będąc członkiem Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, Okręgowego Sądu Lekarskiego Izby Lekarskiej w Kielcach, Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego, a także NSZZ „Solidarność” przy Zespole Opieki Zdrowotnej w Końskich.

Andrzej Grajpel był kolekcjonerem sztuki ludowej, przewodniczącym Klubu Twórców Ludowych, później także wiceprezesem Towarzystwa Miłośników Ziemi Koneckiej. Jako członek Oddziału PTTK w Końskich popierał ideę utworzenia Muzeum Ziemi Koneckiej.

Grajplowie chętnie udzielali gościny artystom uczestniczącym w obchodach „Koneckiego Września” (pp. Anna Nehrebecka, Mieczysław Voit, Maciej Rayzacher, Andrzej Szczepkowski i Cezary Chlebowski) oraz kombatantom przyjeżdżającym na uroczystości.           

Tak rodziców wspomina syn Tadeusz Grajpel: Jednym z najbardziej emocjonalnych moich przeżyć związanych z działalnością Mamy, były sytuacje następujące: zdarzyło się kilka razy, podczas zgromadzeń na Wykusie i pogrzebu „Ponurego”, że wiekowi kombatanci przybyli na tę chwilę z bardzo daleka, tzn. z emigracji w Australii, Kanady, USA, Anglii, dziękowali „Kamie”, czyli mojej Mamie, że dzięki otrzymanym od Niej i Jej Ojca dokumentom mogli uciec przed UB i ocalić życie. Osobiście od dzieciństwa pamiętam, że oprócz spraw oczywistych, jak obecność w domu ogromnego księgozbioru i podróży prawdziwie krajoznawczych, szacunek do przeszłości to było również przypominanie działalności partyzanckiej wielu znajomych, (…), udział w nielegalnych wtedy zjazdach kombatanckich i ich współorganizowanie. Co charakterystyczne, informacje na temat losów Ojca podczas okupacji zazwyczaj otrzymywałem z drugiej ręki, poprzez rodzinę i znajomych, bo sam unikał opowieści o sobie. Z tego, jak traktował historię, wynikało np. zaangażowanie w organizację Koneckiego Września. Nie jest przypadkiem, że przez środowisko Światowego Związku Żołnierzy AK został wyróżniony czymś wyjątkowym, tzn. honorowym członkostwem Armii Krajowej. Moim absolutnie prywatnym i osobistym, choć niezasłużonym przeze mnie akcentem, jest to, że jeszcze i dziś, ciągle spotykam ludzi, którzy dziękują mi za to, że Ojciec uratował zdrowie i życie ich samych czy kogoś z rodziny.

Lekarz Andrzej Grajpel zmarł 6 stycznia 2010 r. Spoczywa w rodzinnym grobie na cmentarzu parafialnym w Końskich.

Odznaczenia:

• Krzyż Walecznych
• Honorowe członkostwo Armii Krajowej.

Źródła:

• Andrzej Grajpel. Nota biograficzna, oprac. syn Tadeusz Grajpel (październik 2018), mps w archiwum BPMiG Końskie.
• Kobierska A., Kosiński, który był…, „Tygodnik Konecki” 2003, nr 4 (228).
• Siedlecka J., Czarny ptasior, Warszawa 2011.