Biograficzny Internetowy Słownik Ziemi Koneckiej

Czerwiński Tadeusz (1910 – 1942)

Urodził się 17 lutego 1910 r. w Grocholicach k. Opatowa, w powiecie kieleckim. Ojciec Stefan (ur. 15.08.1884 r. w Pisarach) był ogrodnikiem, dwukrotnie żonaty. W czasie II wojny światowej pracował w Końskich w gospodarstwie „Pod Setką”, uprawiając dla Fittinga nawet ananasy. Aresztowany w 1943 r., przebywał w obozach: Auschwitz oraz Buchenwald. Zmarł w Końskich w dniu 27 września 1969 r. Matka Maria z d. Lech zmarła w 1920 r. w wieku 33 lat. 

Tadeusz miał pięcioro rodzeństwa: Zygmunta (ur. 1908), Bolesława (ur. 1913), Natalię (ur. 1919), Mariana (ur. 1922) i Jerzego (ur. 1925). 

Był absolwentem koneckiego gimnazjum – ukończył je w 1930 r. jako wychowanek Witolda Ziembińskiego. Będąc uczniem grał w orkiestrze dętej, aktywnie pracował w modelarni lotniczej, a także należał do II KDH im. Romualda Traugutta w Końskich.

W 1934 r. ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej, uzyskując 121. lokatę spośród 471 absolwentów, mianowany do stopnia podpo­rucznika ze starszeństwem z dnia 15 sierpnia 1934 r. W 1935 r. ukończył II kurs aplikacyjny oficerów lotnictwa w Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie, zaś w czerwcu 1936 r. kurs myśliwski w Grudziądzu.

Po ukończeniu SPP w Ostrowi Mazowieckiej otrzymał przydział do 15 pp, a po przeszkoleniu w CWOL w Dęblinie do 1. Pułku Lotniczego w Warszawie. Przed II wojną światową dowódca plutonu szkolnego Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, pełnił obowiązki instruktora pilotażu. 

We wrześniu 1939 r. dowódca jednego z kluczy obronnych Eskadry Ćwiczebnej Pilotażu CWL nr 1 w Dęblinie, zwołanej w trybie alarmowym, która broniła rejonu Dęblina. 

W dniu 17 września wraz z grupą podchorążych przekroczył granicę z Rumunią w Kutach. Przedostał się do Francji, gdzie z początkiem 1940 r. przydzielono go do 3 Dywizjonu Myśliwskiego „fińskiego”, a następ­nie do I/145 polskiego dywizjonu myśliwskiego „warszawskiego”. Czerwiński w stopniu porucznika był pilotem 1. Eskadry. Zaliczono mu 2 pewne zestrzelenia.

Po klęsce Francji, wraz z całą jednostką, ewakuował się do Wielkiej Brytanii na pokładzie transportowca „Alderpool”. Po wstępnym przeszkole­niu przydzielony z dniem 23 lipca 1940 r. do 302. Dywizjonu Myśliwskiego, jako pilot RAF o numerze służbowym P-1290. Uczestnik bitwy o Anglię, w okresie od 1 września do 29 października 1940 r. wykonał 32 loty bojowe i czterokrotnie nawiązał kontakt z nieprzyjacielem. W dniu 15 września zgłosił zestrzelenie niemieckiego Dorniera, co zaliczono jako zwycięstwo pewne. Od grudnia 1940 r. dowódca eskadry B w 302. Dywizjonie Myśliwskim. W maju 1941 r. został przeniesiony w charakterze instruktora do 55. Operational Training Unit (OTU) RAF w Usworth, zaś w listopadzie skierowany do 58 OTU w Grangemouth. 

W styczniu 1942 r. objął stanowisko dowódcy eskadry A w 306. Dywizjonie Myśliwskim. W dniu 1 marca 1942 r. awansowany do stopnia kapitana (ang. F/Lt.), zaś z dniem 14 kwietnia 1942 r. mianowany na dowódcę 306. Dywizjonu Myśliwskiego. Zaliczono mu kolejne zestrzelenie podczas lotu z dnia 26 kwietnia 1942 r. 

Zginął w czasie wykonywania operacji „Rhubarb” w dniu 22 sierpnia 1942 r. w rejonie lotniska St. Omer. Został trafiony pociskiem artylerii przeciwlotni­czej i zginął w rozbitym samolocie (Spitfire EN836).

 Spoczywa na cmentarzu Longuenesse (przedmieścia St. Omer, Francja) – grób nr 16 rząd A, działka 8.

Był patronem klubu Modelarstwa Lotniczego i Lotniarskiego działających przy Komendzie Hufca ZHP w Końskich.

Przyznane odznaczenia:

  • Krzyż Walecznych (trzykrotnie: I – 04.07.1940 (leg. 13/S.P.)
    II – 01.02.1941; III – 20.09.1942
  • Croix de Guerre (fr.) – Krzyż Wojenny 
  • Polowa Odznaka Pilota

Lista Krzystka wymienia też ML (Medal Lotniczy)

Źródła:

  • Cumft O., Kujawa H. K., Księga lotników polskich poległych, zmarłych i zaginionych 1939-1946, Warszawa1989.
  • Kacperski B., Wroniszewski J.Z., Wroniszewski J.K., Końskie i powiat konecki 1939 – 1945. Cz. 6, Konecka księga pamięci, Końskie 2008.
  • Król W., Myśliwcy, Warszawa 1980.
  • Ku czci poległych lotników 1939-1945, Warszawa 2006.
  • Kubala K., Start w nieskończoność : biografia asa Polskich Skrzydeł, pilota Dywizjonu 303 Mariana Pisarka, Toruń 2005.
  • Pawlak J., Polskie eskadry w wojnie obronnej 1939, Warszawa 1982.
  • Polak J., Gimnazjum i liceum ogólnokształcące w Końskich, Końskie 1992.
  • Sasal–Sadowska H., W poszumie lasów koneckich. Tajne nauczanie, walka, martyrologia nauczycieli i młodzieży w powiecie koneckim w okresie okupacji 1939-1945, Kraków-Wrocław 1983.
  • Sojda G., Śliżewski G., Hodyra P., Ci cholerni Polacy! Polskie Siły Powietrzne w Bitwie o Anglię, Wyd. 2, Warszawa 2016.
  • Wynn K.G., Men of the Battle of Britan. A biographical dictionary of “the Few”, Frontline Books 2015.
  • Dziennik Personalny 1934.08.15R. 15, Nr 11 [w:] Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, źródło: http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication?id=56812&tab=3
  • Dziennik Personalny 1934.08.15R. 15, Nr 12 [w:] Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, źródło: http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication?id=56812&tab= 
  • Portal Niebieskaeskadra.pl 
Autor: Weber Magdalena