Biograficzny Internetowy Słownik Ziemi Koneckiej

Czerwiński Stefan (1884-1969)

Urodził się 15 sierpnia 1884 r. w Pisarach k. Opatowa.

Był ogrodnikiem. Dwukrotnie żonaty: z Marią z d. Lech, z którą miał dwóch synów: Zygmunta i Tadeusza oraz Marianną (Marią) z d. Kujdowicz, która posiadała 2 dzieci z poprzedniego małżeństwa z Wincentym Czerwińskim: Bolesława i Natalię. Z małżeństwa Stefana i Marianny z d. Kujdowicz narodzili się: Marian i Jerzy.

Rodzina Czerwińskich w czasie wojny mieszkała w Końskich przy ulicy Małachowskich 37, w domu z ogrodem sąsiadującym z zakładem Herzfeld & Victorius. W okresie II wojny światowej członkowie rodziny mocno zaangażowali się w pracę w konspiracji. To w ich domu przez pewien czas mieściły się: siedziba komendy obwodu, kancelaria komendanta obwodu, skrzynka kontaktowa, a w altanie w ogrodzie członkowie SZP posiadali skład broni. W domu Czerwińskich do listopada 1942 r. znajdo­wał się też aparat radiowy, niezbędny środek komunikacji łączący walczących Polaków z Londynem, wykorzystywany do prowadzenia nasłuchów i odbioru stacji BBC.

W okresie II wojny Stefan pracował w gospodarstwie „Pod Setką” uprawiając dla Kreislandwirta Fittinga nawet ananasy. Członek Armii Krajowej, aresztowany po akcji przeprowadzonej przez konecki oddział dywersji w nocy z 15 na 16 sierpnia 1943 r., polegającej na niszczeniu sprzętu gospodarczego w majątkach w Baryczy i Końskich, znajdujących się pod niemieckim zarządem. Przeżył śledztwo i pobyt w obozach koncentracyjnych KL Auschwitz, Buchenwald [wg informacji na stronie straty.pl – Sachsenhausen /Oranienburg i Ravensbrück ].

Żył 85 lat, zmarł 27 września 1969 r., został pochowany na cmentarzu w Końskich w rodzinnym grobie.

Źródła:

Archiwum prywatne rodziny Czerwińskich:

  • Książeczka wojskowa Stefana Czerwińskiego.

Opracowania:

  • Borzobohaty W., „Jodła”. Okręg Radomsko-Kielecki ZWZ–AK 1939–1945, Warszawa 1988.
  • Chlebowski C., Cztery z tysiąca, Warszawa 1981.
  • Chlebowski C., Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie, Warszawa 2017.
  • Jedynak M., Niezależni kombatanci w PRL. Środowisko Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej „Ponury”–„Nurt” (1957–1989), Kielce–Kraków 2014.
  • Jedynak M., Robotowcy 1943. Monografia II Zgrupowania Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”, Końskie 2007.
  • Jokiel J., Wróciłem „najkrótszą drogą”, Warszawa  1989.
  • Kacperski B., Wroniszewski J.Z., Końskie i powiat konecki 1939 – 1945. Cz. 1, Mieszkańcy Końskich w Kampanii Wrześniowej, Końskie 2004.
  • Kacperski B., Wroniszewski J.Z., Końskie i powiat konecki 1939 – 1945. Cz. 3, Konspiracja konecka 1939-1943, Końskie 2005.
  • Kacperski B., Wroniszewski J.Z., Końskie i powiat konecki 1939 – 1945. Cz. 4, Konspiracja konecka 1943-1945, Końskie 2006.
  • Kacperski B., Wroniszewski J.Z., Wroniszewski J.K., Końskie i powiat konecki 1939 – 1945. Cz. 6, Konecka księga pamięci, Końskie 2008.
  • Sasal–Sadowska H., W poszumie lasów koneckich. Tajne nauczanie, walka, martyrologia nauczycieli i młodzieży w powiecie koneckim w okresie okupacji 1939-1945, Kraków-Wrocław 1983.
  • Wilczur J.E., Sosny były świadkami. Ziemia konecka w latach okupacji 1939-1945, Warszawa 1982.
  • Wszystko, co nasze…, pod. red. A. Brzozowicza, J. Surmaczyńskiego, Warszawa 2001.
  • Informacja o więźniach [w:] auschwitz.org, źródło: http://www.auschwitz.org/muzeum/informacja-o-wiezniach/

Autor: Weber Magdalena