Białecka Maria „Duda”, zamężna Kowalska.

Urodzona w 1922 r. w Końskich. Od początku okupa­cji hitlerowskiej była w szeregach żołnierzy ZWZ, następnie AK. Działała jako łączniczka. Aresztowana w rodzinnym domu „na Budowie” w nocy z 1 na 2 listopada 1942 r.

Osadzona wraz z rodziną i innymi aresztowanymi w więzie­niu przy ul. Jatkowej. Została odbita następnej nocy przez oddział Zygmunta Wyrwicza „Cumulusa”. Ukrywała się u znajomej nauczycielki w szkole w Niekłaniu, następnie wyjechała z dowodem na nazwisko Maria Mirecka do Warszawy. Dnia 22 czerwca 1943 r. w obławie ulicznej została zatrzymana przez żandarmerię niemiecką. Ze względu na swój wygląd – ciemne włosy i śniadą karnację, aresztowana jako ukrywająca się Żydówka. Osadzona na Pawiaku. Przez 3 miesiące była przesłuchiwana na Szucha, potem przewieziona do obozu w Auschwitz. Tam nawiązała kontakt z grupą więźniów z Końskich i okolic.

W głównej kancelarii obozu pracował przy ewidencji więźniów prof. Engelbert Fajkosz z Szydłowca i w wyniku jego starań oraz pomocy Zofii Gromki i Wandy Marassanyi została uratowana przed komorą gazową. Kobiety skreśliły z listy numer Marii i wstawiły tam nr zmarłej na skutek choroby więźniarki.

Maria wyjawiła swoją prawdziwą tożsamość. W śledztwie zeznała, że ze względu na swój młody wiek nie była wtajemniczana w to, co działo się w jej rodzinnym domu, a dowód osobisty znalazła przypadkiem. Nie zdradziła żadnej osoby ani adresu. Została wysłana „za wprowadzenie w błąd władzy niemieckiej” do Ravensbrück – Malhoff.

Po wojnie mieszkała we Wrocławiu.

Zmarła w 2003 r. w Łodzi. Pochowana jest na koneckim cmentarzu.

Źródła:

• Dokumenty do dziejów Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”, wstęp, wybór i oprac. Marek Jedynak, Kielce–Kraków 2014.
• Kacperski B., Wroniszewski J.Z., Końskie i powiat konecki 1939 – 1945. Cz. 3, Konspiracja konecka 1939-1943, Końskie 2005.
• Kacperski B., Wroniszewski J.Z., Wroniszewski J.K., Końskie i powiat konecki 1939 – 1945. Cz. 6, Konecka księga pamięci, Końskie 2008.
• Sasal–Sadowska H., W poszumie lasów koneckich. Tajne nauczanie, walka, martyrologia nauczycieli i młodzieży w powiecie koneckim w okresie okupacji 1939-1945, Kraków-Wrocław 1983.
• Tworzyański B., Tak jak pamiętam. AK Ziemia Konecka i Nowogródzka 1939-1945, Warszawa 1995.
• Grobonet. Końskie. Cmentarz Parafialny, źródło: https://konskie36.grobonet.com/grobonet/start.php?id=detale&idg=13507&inni=1
• Wywiad z p. Joanną Białecką, synową Stanisława Białeckiego „Scevoli”- lipiec 2018 r.