Biograficzny Internetowy Słownik Ziemi Koneckiej

Barański Euzebiusz (1930 – 2013)

Euzebiusz Barański urodził się 13 grudnia 1930 r. w Bedlnie. Pochodził z wielodzietnej, zamożnej, chłopskiej rodziny o patriotycznych korzeniach. Był synem Władysława i Antoniny, z domu Jędrasik. Miał dwóch starszych braci: Władysława i Tadeusza oraz dwie młodsze siostry: Danutę i Teresę. Jego dziadek Wawrzyniec Barański brał udział w Powstaniu Styczniowym 1863 r.

Rozpoczętą naukę w Szkole Podstawowej w Bedlnie przerwał wskutek wybuchu II wojny światowej. Z braćmi prowadził działalność konspiracyjną jako łącznik placówki Armii Krajowej w Bedlnie. 

Po zakończeniu wojny podjął naukę w koneckim liceum, lecz ze względów politycznych nie mógł jej konty­nuować. Wrócił do rodzinnej wsi i ponownie zajął się pracą w gospodarstwie. Jednocześnie zaczął działać na rzecz lokalnego środowiska, będąc w latach 1946-1948 członkiem Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”. W tym czasie wyjechał do starszego brata Władysława do Łodzi. Na drodze do podjęcia pracy w bankowości stanęła mu ponownie prowadzona działalność politycz­na. Niepowodzeniem dla niego zakończyła się też kolejna próba pobierania nauki, tym razem w liceum w Zielonej Górze. 

Powrócił w rodzinne strony ucząc się w Państwowym Liceum Peda­go­gicznym w Końskich. Szkołę ukończył w 1953 r. W latach 1973-1977 studiował w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Kielcach. 

Całe swoje zawodowe życie związał ze szkolnictwem. Pracę rozpo­czął jeszcze w trakcie nauki, w 1950 r. jako nauczyciel w Szkole Podstawowej w Mninie. W 1951 r. przeniósł się do Stąporkowa, w którym nauczał do 1952 r., kiedy to trafił do Fałkowa, gdzie spędził resztę swojego życia. W tutejszej szkole podstawo­wej początkowo uczył chemii i fizyki. W 1954 r. awansował na stanowisko kierownika szkoły. Funkcję tę pełnił przez trzy dekady. Jego zaangażowanie wpłynęło znacząco na rozwój oświaty i szkolnic­twa w Fałkowie. Był inicjatorem powstania Szkoły Przysposobienia Zawodowego i Szkoły Przysposobienia Rolniczego. Organizował kursy dokształcające dla dorosłych w zakresie szkoły podstawowej. Koordynował pracami Społecznego Komitetu Budowy Szkoły. Jednym z jego największych sukcesów zawodo­wych było przeniesie­nie nauczania do nowego lokalu szkolnego. W latach 1984-1986 pełnił też funkcję inspektora oświaty i wychowania w Urzędzie Gminy w Fałkowie. Na emeryturę odszedł w 1987 r. po 37 latach pracy w szkolnictwie.

Był wyjątkowo zaangażowany w działalność społeczną, a także polityczną. W latach 1950-1989 należał do Związku Nauczycielstwa Polskiego. Był członkiem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, a następnie Polskiego Stronnictwa Ludowego.Z jego inicjatywy Szkole Podstawowej w Fałkowie nadano imię Wincentego Witosa.

Działał jako społeczny kurator Sądu Powiatowego w Kielcach i Sądu Rejonowego w Opocznie, gdzie sprawował także funkcję ławnika. 

W pamięci mieszkańców zapisał się jako człowiek wielkiej pasji, jaką była historia regionu. Wspólnie z małżonką Katarzyną założył w Fałkowie w 2002 r. Muzeum Etnograficzno-Historyczne nazwane Domem Ludowym. Była to pierwsza tego typu prywatna placówka muzealna w powiecie koneckim. W starej organi­stówce małżonkowie Barańscy zgromadzili niezliczoną ilość pamiątek z życia codziennego dawnej wsi oraz dokumentów i zdjęć, świadczących o bogatej historii Fałkowa. Zbiory pochodziły w części z darowizn mieszkańców tej miejscowości, jak i okolicznych wsi, a w części z zakupów dokonywanych za prywatne środki twórców muzeum. Efektem wieloletnich dociekań E. Barańskiego i groma­dze­nia przez niego informacji z historii regionu jest książka jego autorstwa pt. „Fałków. Czasy i ludzie”.

Euzebiusz Barański zmarł 10 czerwca 2013 r. Spoczywa na cmentarzu parafialnym w Fałkowie, u boku żony Katarzyny, zmarłej 21 kwietnia 2018 r. 

Odznaczenia i wyróżnienia:

  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
  • Złoty Krzyż Zasługi 
  • Medal Komisji Edukacji Narodowej 
  • Medal „Za Zasługi dla Ruchu Ludowego im. Wincentego Witosa”
  • Nagroda Ministra Oświaty i Wychowania I st. 

Otrzymał również kilkakrotnie nagrodę kuratora oświaty i wychowania, nagrodę redakcji tygodnika „Wieści” w konkursie prac magisterskich im. Ignacego Solarza oraz najbardziej prestiżowe wyróżnienie regionalne – tytuł „Marki Koneckiej,” przyznany w 2006 r. przez Zarząd Powiatu Koneckiego.

Źródła:

  • Euzebiusz Barański. Nota biograficzna, oprac. Konrad Mucha, rps w zbiorach Wojciecha Paska. 

Autor: Pasek Wojciech