Polski pisarz i publicysta, historyk, Harcerz Rzeczypospolitej; autor książek i szkiców poświęconych mało znanym wydarzeniom z dziejów polskiego Państwa Podziemnego w czasie II wojny światowej.

Cezary Chlebowski (ur. 15 lutego 1928 r. w Grodźcu, zm. 9 maja 2013 r. w Warszawie). W latach 1935–1939 ukończył 5 klas szkoły powszechnej. Po wybuchu wojny kontynuował realizację programu I klasy gimnazjum na tajnych kompletach. W listopadzie 1939 r. pomagał ojcu, wraz z zastępem harcerskim, ukryć najcenniej­sze książki biblioteki Polskiej Macierzy Szkolnej przed ich spaleniem przez Hitlerjugend.

Wraz z rodziną został wysiedlony 22 lipca 1942 r. z Grodźca i z pozosta­łymi 300 inteligenckimi rodzinami z Zagłębia wywieziony na przymusowe roboty do Niemiec. Po ucieczce stamtąd do Generalnego Gubernatorstwa zamieszkał w leśnictwie Horbów w okolicy Białej Podlaskiej. Przez 15 miesięcy (sierpień 1942 – listopad 1943) Chlebowski pracował jako robotnik leśny, po czym wraz z rodzicami przeniósł się do Sichowa, majątku radziwiłłowskiego k. Rytwian na Kielecczyźnie (gdzie zarządcą lasów był brat jego matki). Od początku 1944 r. – po zaprzysiężeniu do AK – pomagał ojcu i wujowi w redagowaniu biuletynu zawierającego informacje z nasłuchu radiowego oraz kolportował miejscową podziemną gazetkę. Po przedostaniu się – w czasie walk frontowych – do Stalowej Woli, kontynuował naukę jako uczeń II klasy gimnazjum. Działał również w harcerstwie. 6 lutego 1945 r. – zaraz za frontem – wrócił do Zagłębia, gdzie kontynuował naukę w gimnazjum.

Maturę uzyskał w czerwcu 1946 r. w Sławięcicach i w 1947 r. przeniósł się do Warszawy. Do 1950 r. studiował na Wydziale Dyplomatyczno-Konsularnym i Studium Dziennikarskim Akademii Nauk Politycznych w Warszawie, skąd usunięto go z powodów politycznych. W tym roku został również usunięty z ZHP oraz stracił stypendium w Banku Handlowym.

W 1969 r. ukończył magisterskie studia dziennikarskie na Uniwersy­tecie Warszawskim, a w 1980 r. na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego otrzymał stopień naukowy doktora na podstawie pracy „Monografia Organizacji Dywersyjnej AK poza wschodnimi granicami Polski w okresie wrzesień 1941 – marzec 1943”. Fundacja Fulbrighta w USA przyznała autorowi za tę pozycję nagrodę w postaci kilkumiesięcznego pobytu w USA. Książka „Wachlarz” oparta na tym doktoracie została wydana w sumie w ponad stutysięcznym nakładzie.

W latach 1950–1970 zmieniał pracę 27 razy, było to przeważnie wynikiem niechętnego stosunku władz PRL do jego osoby. Był stałym współpracownikiem programu TV „Rewizja Nadzwyczajna” prowadzonego przez red. Dariusza Baliszewskiego. Jako dziennikarz zajmował się tematyką sportową i kombatancką. W latach 1965–2002 przeprowadził ponad 1,5 tys. odczytów i spotkań autorskich w kraju oraz za granicą (w dużej części na własny koszt), przeważnie w środowi­skach polonijnych.

Najważniejsze inicjatywy to ufundowanie repliki sztandaru oddziału „Ponurego” i przekazanie go organizacji ZHP w Starachowicach oraz nadanie Szkole nr 2 w Starachowicach imienia Partyzantów Oddziału „Ponurego” (1969–1970), wspólna inicjatywa budowy pomnika mjr. Jana Piwnika „Ponurego” w Wąchocku (1984), współudział w sprowadzeniu prochów Jana Piwnika „Ponurego” do Polski i organizacja uroczystego pogrzebu (1969–1988), współudział w utworze­niu cmentarza AK pod Surkontami na Wileńszczyźnie (1991).

Autor 17 książek (36 wznowień): „Smak śniegu”, „Nocne szlaki”, „Gazda z Diabelnej”, „Zagłada IV Odcinka”, „Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie”, „Odłamki granatu”, „Gdy las był domem”, „Trudne lato”, „Pokaż zęby”, „Cztery z tysiąca”, „Wachlarz : monografia wydzielonej organizacji dywersyjnej Armii Krajowej wrzesień 1941 – marzec 1943”, „Reportaż z tamtych dni”, „Ostatnia droga Komendanta Ponurego”, „Bez pokory” (autobiografia w 2 tomach), „W armii Państwa Podziemnego”, „Ponury – major Jan Piwnik 1912–1944”, „Saga o bohaterach : „Wachlarz” IX 1941 – III 1943”.

Jego twórczość łączy wnikliwość historyczną z talentem narracyjnym. Najpopularniejsze książki historyczne to: „Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie”, „Wachlarz” i autobiografia „Bez pokory”. W sumie wydania książek osiągnęły łączny nakład ponad 1 miliona egzemplarzy. Ponadto dorobek Chlebowskiego składa się z ponad 2 tysięcy artykułów publicystycznych głównie na temat AK, publikowanych w wielu czasopismach.

Granty i stypendia:

• Grant Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku (1975)
• Stypendium Fulbrighta w Nowym Jorku (1988)
• Stypendium hr. Marion Dönhoff w Monachium (1988)
• Stypendium Polskiej Fundacji Kulturalnej w Londynie (1990)

Odznaczenia:

• Srebrny Krzyż Zasługi (22 lipca 1959 r.)
• Medal Wojska (Londyn, 25 września 1969 r.)
• Krzyż Armii Krajowej (Londyn 10 października 1969 r.)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (27 maja 1981 r.)
• Medal „Polska swemu Obrońcy” (1992 r.)
• Srebrny Krzyż „Za Zasługi dla ZHP” (1996 r.)
• Krzyż Niezłomnych (3 maja 1998 r.)
• Medal „Pro Memoria” (2005 r.)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 2006 r.)
• Odznaka honorowa Zasłużony dla Kultury Polskiej (2008 r.)

14 czerwca 2013 r. w przededniu uroczystości na Wykusie, przy tamtejszej kapliczce umieszczono tabliczkę upamiętniającą Cezarego Chlebowskiego i jego dzieło.

Uchwałą Nr IV/27/90 Rady Miejskiej w Końskich z dnia 9 sierpnia 1990 r. nadano Cezaremu Chlebowskiemu honorowe obywatelstwo Gminy Końskie.

Rada Miejska w Końskich na swojej XL sesji 25 czerwca 2014 r. nadała Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy Końskie imię Cezarego Chlebowskiego. Uroczyste odsłonięcie nowego szyldu biblioteki odbyło się 30 sierpnia 2014 r. w ramach obchodów „Koneckiego Września”.

Cezary Chlebowski wielokrotnie przebywał w Końskich w związku z organi­zo­wanymi tu we wrześniu spotkaniami byłych żołnierzy Armii Krajowej, a po roku 1989 chętnie uczestniczył w organizowanych przez władze samorządowe obchodach „Koneckiego Września”, apelach poległych na koneckim cmentarzu
i wieczorach wspomnień w koneckiej Bibliotece Publicznej.

Źródła:

• Chlebowski C., Bez pokory, T. 1-2, Warszawa 1997.
• Cezary Chlebowski, [w:] wikipedia, źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Cezary_Chlebowski