Józef Julian Barański urodził się 24 stycznia 1917 r. w Topolicach (parafia Żarnów), jako syn Jana i Antoniny z d. Olejnik. Uczył się w szkole podstawowej w Topolicach i Żarnowie. W latach 1928-1933 mieszkał w Końskich, gdzie uczęszczał do gimnazjum. W 1933 r. przeniósł się do IV Męskiego Gimnazjum Miejskiego w Warszawie. W 1934 r. przyjęty został do klasy VIII gimnazjum Kurii Diecezjalnej w Sandomierzu, gdzie w 1936 r. zdał maturę. W latach 1936-1941 pobierał nauki w sandomierskim Seminarium Duchownym, które ukończył w 1941 r.

Święcenia kapłańskie uzyskał 10 maja 1941 r. z rąk ks. bp. Jana Kantego Lorka. Prowadził pracę duszpasterską w następujących miejscowościach: Kazanów (1941-1945), Pionki (1945-1947), Odrzywół (1947-1948), Ćmielów (1948-1950), Jastrząb (1950-1951), Starachowice (1951-1954), Koprzywnica (1954-1955), Błotnica (1955-1957), Gózd Stary (1957-1973).

W 1973 r. w koneckiej parafii nastąpiła zmiana – 13 marca ks. bp Piotr Gołębiowski mianował administra­torem parafii Końskie, a także p.o. dziekana dekanatu koneckiego, ks. Józefa Barańskiego, dotychczasowego proboszcza parafii Gózd Stary k. Radomia i dziekana dekanatu jedlińskiego. Zastąpił on na tym stanowisku 80-letniego ks. Jana Kozińskiego, gorliwego duszpasterza i starannego administratora.

Swoją posługę duszpasterską w parafii pw. św. Mikołaja w Końskich ks. Barański opisał w„Parafia pw. św. Mikołaja w Końskich. Duszpasterstwo i administracja w latach 1973-1992”, Końskie 25.11.1996 r. Zapis zakończył słowami:

„Feci, quod potui, faciant meliora potentes” [Wykonałem, co mogłem, niech lepiej wykonają ci, którzy to potrafią]. Ks. Józef Barański

Gospodarz Koneckiego Września

Mieszkańcom Końskich doskonale znany był wieloletni dziekan, prałat i proboszcz parafii pw. św. Mikołaja w Końskich. Większość znała go jednak wyłącznie z działalności kapłańskiej, jakiej poświęcił niemal całe swoje życie.

Ciekawie przedstawiają się jego związki z Robotowcami. Pierwsze skojarzenie może wskazać na organizację uroczystości „Koneckiego Września”. To poprawne skojarzenie, lecz ks. Barański z żołnierzami II Zgrupowania Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury” znał się już… od czasów nauki w Państwowym Gimnazjum im. św. Stanisława Kostki w Końskich. W latach 1928-1933 mieszkał w Końskich, gdzie uczęszczał do wspomnia­nego gimnazjum. Miał okazję poznać w tym czasie niemal wszystkich żołnierzy przyszłego Plutonu III Koneckiego i część z Plutonu I „Wilka”. Zetknął się z nimi wiele lat później w zupełnie odmiennych okolicznościach.

W 1941 r. skierowany został do parafii Kazanów k. Końskich w charakterze wikariusza. Poza posługą kapłańską w latach 1943-1944 podjął działania w ramach miejscowych struktur Narodowych Sił Zbrojnych. Prowadził ćwiczenia wojskowe grupy podkomendnych. Od tego czasu zaangażował się w życie dekanatu koneckiego.

Na początku lat 80. odnowił znajomość z żołnierzami „Ponurego”. Dzięki jego wydatnej pomocy od 1981 r. kościół św. Mikołaja w Końskich stał się ostoją dla środowisk kombatanckich.

Z inicjatywy Środowiska „Ponury”-„Nurt” 13 czerwca 1981 r. odsło­nięto w kościele tablicę poświęconą wszystkim poległym żołnierzom ppor. „Robota”. A w 1984 r. ksiądz Barański stał się gospodarzem jednej z ważniejszych w regionie uroczystości kombatanckich pn. ”Konecki Wrzesień”.

Historyk dr Marek Jedynak tak wspominał ks. Barańskiego: Zetknąłem się z wieloletnią pracą historyczną, w której ks. Józef chciał przedstawić dzieje koneckiej kolegiaty, gromadząc wiele cennych i niepowtarzalnych materiałów. Nie udało się wydać tego za jego życia. Jednak dzięki księdzu Andrzejowi Zapartowi (następcy ks. Barańskiego) i panu Krzysztofowi Woźniakowi (https://www.konskie.org.pl) praca pt. „Kolegiata pod wezwa­niem świętego Mikołaja w Końskich : przewodnik po sacrum” ujrzała światło dzienne.

Oto kilka zdań z przedmowy ks. Andrzeja Zaparta: Z potrzeby serca, dyktowanej miłością do miasta Końskie i parafii św. Mikołaja, jej długoletni pasterz śp. ks. prałat Józef Barański podjął się niebywałego trudu, który jest z reguły domeną profesjonalnych historyków. Przez długie lata poznawał zasoby archiwalne wspomnianej parafii. Robił to z wielkim zaangażowaniem i pasją zawodowego badacza przeszłości. Prześledził niemalże wszystkie opracowania dotyczące umiłowa­nego miasta i parafii, jakie powstawały na przestrzeni minionych wieków. To wszystko zaowoco­wało wiedzą, którą chciał przybliżyć każdemu, kto tylko tego zapragnie.

Dnia 2 sierpnia 1992 r. ks. Józef Barański, przekazał całą władzę proboszczowską ks. kanonikowi Andrzejowi Zapartowi – został tym samym ks. rezydentem, emerytem.

Ksiądz Józef Barański zmarł 28 października 2003 r. Spoczywa na cmentarzu parafialnym w Końskich.

Źródła:

• Barański J., Kolegiata pod wezwaniem świętego Mikołaja w Końskich : przewodnik po sacrum, Końskie 2009
• Barański J., Parafia p. w. św. Mikołaja w Końskich. Duszpasterstwo i admi­nistracja
  w latach 1973-1992, Końskie 25 listopada 1996 (maszynopis).
• Jedynak M., Ksiądz Józef Barański – post mortem, [w:] ponury-nurt.blogspot, źródło: http://ponury-.nurt.blogspot.com/2010/04/ksiadz-jozef-baranski-post-mortem.html