Biograficzny Internetowy Słownik Ziemi Koneckiej

Zawadzki Henryk Seweryn (1901-1998)

Urodził się 4 grudnia 1901 r. w Końskich. Był synem Jadwigi i Jana Zawadzkich. W roku 1920 uzyskał świadectwo dojrzałości w Gimnazjum im. św. Stanisława Kostki w Końskich. W obliczu wojny polsko-rosyjskiej, podobnie jak wielu innych absolwentów tej szkoły, odpowiedział na apel Józefa Piłsudskiego i wstąpił w szeregi Armii Polskiej. Został artylerzystą. Trafił do oddziału wcho­dzącego w skład V Armii dowodzonej przez generała Władysława Sikorskiego. Wypierając spod Warszawy wojska bolszewickie działania wojenne zawiodły go aż pod Baranowicze i Lidę. Po ogłoszeniu rozejmu powrócił szczęśliwie w rodzinne strony.

Podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Po ich ukończe­niu w 1927 r. pracował jako sędzia Sądu Powiatowego w Opatowie oraz sędzia Sądu Okręgowego w Radomiu.

W czasie okupacji hitlerowskiej, po śmierci rodziców, powrócił do Końskich znajdując zatrudnienie w charakterze sekretarza hipotecznego. Będąc oficerem rezerwy działał konspiracyjnie w Armii Krajowej pod pseudonimem „Kalinowski”. Pełnił funkcję członka obwodowej Delegatury Rządu.

Po wojnie, w 1945 r. wyjechał na stałe do Torunia. Był sędzią Sądu Wojewódzkiego do 1954 r., kiedy to z powodów politycznych pozbawiono go tego stanowiska. Przez kolejne dwadzieścia lat, aż do emerytury pracował jako adwokat.

Był wielkim społecznikiem, człowiekiem o ogromnej wiedzy i rozległych zainteresowaniach. Ogromnym sentymentem darzył dwa miasta: Końskie oraz Toruń. Z wielką pasją angażował się w badanie ich przeszłości. Już w czasach nauki w koneckim gimnazjum należał do skautingu i Polskiej Organizacji Wojskowej. Jako student od 1922 r. aktywnie działał w warszawskiej korporacji akademickiej „Grunwaldia” – organizacji studenckiej o charakterze patriotycznym. W latach 1925-1926 był jej prezesem. W okresie tym uczył się wspólnie i przyjaźnił z Janem Kiepurą, który w niedługim czasie zdobył sobie sławę znakomitego śpiewaka.

Uczestniczył ochotniczo w pracach archeologicznych odkrytego w 1925 r. na tzw. „Budowie” w Końskich wczesnośredniowiecznego cmen­ta­rzyska z XI w. Później brał również udział w podobnych pracach wykopa­liskowych w Biskupinie. Należał do utworzonego w 1935 r. Oddziału Polskiego Towarzystwa Krajo­znawczego w Końskich. W ramach tego stowarzyszenia prowadził działalność edukacyjno-patriotyczną, m.in. w dniu 7.03.1936 r. wygłosił odczyt pt. „Walki o niepodległość w roku 1863 na terenie powiatu koneckiego”.

Był wielkim miłośnikiem książek. Aktywnym członkiem Towarzystwa Miłośników Torunia, a także członkiem honorowym Towarzystwa Bibliofilów im. Joachima Lelewela w Toruniu. Wnioskami ze swoich dociekań nad historią Konecczyzny dzielił się z czytelnikami w licznych publikacjach. Zamieszczał artykuły w prasie lokalnej, od przedwojennej gazety „Słowo”, do ukazującego się w latach 90. ubiegłego wieku dwumiesięcznika „Skarbiec Kultury Ziemi Koneckiej”. Był też autorem własnych wspomnień z okresu międzywojennego i okupacji oraz opracowań z dziejów Powstania Styczniowego. Jego maszynopisy i rękopisy znajdują się w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu. Wśród pozycji książkowych jego autorstwa znajdują się m.in.:

  • „Józef Bogdan Wagner : dyrektor tajnych drukarń Rządu Narodowego w powstaniu styczniowym”;
  • „U boku „Ponurego” : toruńczyk Waldemar Szwiec ps. „Robot” – bohater Kielecczyzny”;
  • „Fabryka broni w Końskich – Pomykowie”;
  • „Koneckie powozy : konecka fabrykacja powozów w XVIII i XIX wieku”;
  • „Wykopaliska archeologiczne w Końskich w 1925 roku”.

Już w okresie międzywojennym zdradzał zainteresowania fotografią. Do dnia dzisiejszego zachowały się prace o dużej wartości historycznej, dokumentu­jące obiekty zabytkowe na Ziemi Koneckiej. W 1946 r. stał się współzałożycielem Koła Miłośników Fotografii w Toruniu. Jego kunszt artystyczny potwierdzony został w 1953 r. przyjęciem do Polskiego Związku Artystów Fotografików. W kręgach artystów plastyków znany był z malarskich pasji. Tworzył z dużym powodzeniem w technice kolażu.

Do ostatnich dni życia zafascynowany był Końskimi. Utrzymywał kontakty z wieloma regionalistami i stowarzyszeniami koneckimi. Zamiesz­ki­wanie z dala od rodzinnych stron nie przeszkadzało mu w usilnym zabie­ganiu o utworzenie w tym mieście muzeum regionalnego. Wielokrotnie wspierał swoją wiedzą i darowiznami Izbę Pamięci powstałą w 1978 r. przy Oddziale PTTK. Był również członkiem korespondentem działającej aktywnie od 1959 r. przy PTTK Końskie Komisji Opieki nad Zabytkami. W licznej korespondencji do władz samorządowych i politycznych zabiegał o upamięt­nianie miejsc związanych z wybitnymi postaciami lub znaczą­cymi wydarze­niami historycznymi.

Henryk Seweryn Zawadzki zmarł 6 czerwca 1998 r. w wieku 98 lat w Toruniu i tam został pochowany.

Źródła:

  • Pasek W., Krajoznawcy Ziemi Koneckiej, Kielce-Końskie 2008.
Autor: Pasek Wojciech