Stanisław Malanowicz urodził się 8 października 1877 r. w Rakowie, w ówczesnym powiecie opatowskim. W 1886 r. rozpoczął naukę w progim­nazjum w Sandomierzu, które ukończył w 1891 r. Naukę kontynuował do 1896 r. w gimnazjum w Radomiu. Następnie udał się do Charkowa, gdzie po zdaniu egzaminu konkur­sowego został przyjęty do Instytutu Technologicznego im. cara Aleksandra III.

W 1899 r. kiedy wybuchły rozruchy studenckie, został zmuszony do opusz­cze­nia Instytutu na dwa lata. Podczas przerwy w studiach odbywał praktyki w Starachowickich Zakładach Górniczych, na kolei iwanogrodzko-dąbrowskiej oraz w Skarżysku, jako pomocnik maszynisty. Charkowski Instytut ukończył w 1904 r.

Pierwszą pracę po studiach podjął w firmie robót żelbetowych Wilhelma Pohla, która budowała gmach zarządu kolei jekaterynosławskiej. W 1905 r., po rozruchach w Rosji, powrócił do kraju i w 1906 r. rozpoczął pracę na stanowisku powiatowego inżyniera i budowniczego powiatu kozienickiego. W 1909 r. przeniósł się na teren powiatu opoczyńskiego, a w 1911 r. do Końskich. Po wybuchu I wojny światowej został powołany przez armię rosyjską do prowadzenia robót drogowych na terenach powiatów: koneckiego, kieleckiego i opoczyńskiego, skąd w 1915 r. przenie­siono go na teren powiatu łukowskiego. W sierpniu 1915 r. został skiero­wany na Polesie, gdzie na froncie tzw. Armii Szczególnej prowadził do września 1918 r. budowę i naprawę dróg i mostów od Mankowicz poprzez Łuniniec i Sarny po Równe.

Po zakończeniu działań wojennych powrócił do Polski. W listopadzie 1918 r. objął stanowisko inżyniera drogowego powiatu koneckiego. W latach 20. XX w. zaproponowano mu stanowisko dyrektora departamentu w Ministerstwie Robót Publicznych w Warszawie, którego nie przyjął ze względu na zaangażowanie w prace społeczne w Końskich.

Od młodości interesował się historią i kolejnictwem. Jako kierownik Zarządu Drogowego w Opocznie oraz w Końskich położył duże zasługi w budowie dróg na tym terenie.

Od lat młodzieńczych był aktywnym działaczem społecznym. Od 1922 r. był członkiem warszawskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. W Końskich pełnił funkcję prezesa oddziału Polskiego Czerwonego Krzyża. Był również skarbnikiem Muzeum Zagłębia Staropol­skiego w Sielpi, utworzonego z inicjatywy Mieczysława Radwana. Był członkiem – korespondentem Komisji Konserwatorskiej przy Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie oraz członkiem zarządu Chrześcijańskiego Towarzystwa Pomocy dla Biednych.

Zabiegał o otoczenie opieką zabytków staropolskiego przemysłu. Pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Sekcji Ochrony Zabytków Sztuki Inżynierskiej w Zagłębiu Staropolskim, która w 1935 r. wydała odezwę w sprawie zbierania pamiątek ukazujących historię techniki w Polsce, a szczególnie w tym Zagłębiu. Zabiegał również o powołanie na Ziemi Koneckiej organizacji, która miała zajmować się ruchem turystycznym i krajoznawczym. Wspólnie z Mieczysławem Radwanem doprowadził do powstania 9 listopada 1935 r. Oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w Końskich. Od chwili założenia oddziału do wybuchu II wojny światowej był jego prezesem.

Jedną z jego pasji było tworzenie w Końskich muzeum regionalnego. Zainicjował akcję gromadzenia eksponatów dla przyszłej placówki. Był współorgani­za­torem odezwy, którą oddział PTK skierował w tej sprawie do mieszkańców Końskich. Około 200 eksponatów, z powodu braku lokalu na muzeum, przechowy­wał w prywatnym mieszkaniu.

Był także autorem opracowań poświęconych Ziemi Koneckiej, a wśród nich wydanej w 1935 r. pracy „Krótki rys życia gospodarczego powiatu koneckiego w województwie kieleckim od najdawniejszych czasów do obecnych” oraz „Powiat konecki : ośrodek Zagłębia Staropolskiego górniczo-hutniczego. Krótki przewodnik turystyczno-krajoznawczy”, z 1937 r.

Zmarł 2 kwietnia 1942 r. w Warszawie. Spoczywa na cmentarzu w Końskich.

Był dwukrotnie odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.

Zarząd Oddziału PTTK w Końskich w 1994 r. podjął uchwałę o nadaniu imienia Stanisława Malanowicza szlakowi turystycznemu o długości 81 km, oznaczonemu kolorem niebieskim, wiodącemu z Kuźniak przez Sielpię i Końskie do Skarżyska Pogorzałego.

Źródła:

• Rembalski A., Malanowicz Stanisław [w:] Słownik Biograficzny Krajoznawców Kielecczyzny, Kielce 2008.